Τα δημόσια αγαθά
δεν είναι ο «βραχνάς» της κοινωνίας
Παίρνοντας αφορμή από το άρθρο του κ.
Στέλλιου στην εφημερίδα «Αιχμή», με τίτλο «Απαλλαγείτε από τον βραχνά»,
εννοώντας την καθαριότητα του δήμου, θα θέλαμε να παρέμβουμε στα γεγονότα που
λαμβάνουν χώρα κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα και με τον έναν ή τον άλλο
τρόπο αφορούν τον Δήμο ,τις προσφερόμενες υπηρεσίες του και το προσωπικό
αυτού. Θα θέλαμε να απαντήσουμε ειδικά στις
επισημάνσεις του άρθρου, αλλά και γενικά στην όλη συζήτηση που έχει ανοίξει.
Συζήτηση σχετικά με τη δημόσια λειτουργία καθώς και την προσφορά δημόσιων και
κοινωνικών αγαθών του Δήμου, τις ιδιωτικοποιήσεις υπηρεσιών αυτού, τις ευθύνες
πολιτικών και υπηρεσιακών παραγόντων, κ.α.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, από
οικονομικής άποψης πρώτα. Το δημόσιο και κοινωνικό αγαθό, είναι ένα αγαθό, το
οποίο, από τη στιγμή που υπάρχει σε μία κοινωνία, κάθε άτομο ξεχωριστά, μπορεί να
αποκομίζει συγχρόνως υπηρεσία ίσης ποσότητας και ίδιας ποιότητας, με τη συνολικά
παρεχόμενη από το αγαθό. Βασικό χαρακτηριστικό των δημόσιων αγαθών, είναι ότι
δεν μπορούν να κοστολογηθούν με την κλασική έννοια των προϊόντων ή υπηρεσιών
της ιδιωτικής οικονομίας. Δεν μπορεί σε καμία περίπτωση το δημόσιο κοινωνικό
αγαθό να είναι προσοδοφόρο ή κερδοφόρο, γιατί στην περίπτωση αυτή δεν θα
μπορούσε να καταναλωθεί από όλους και με την ελάχιστη ποιότητα που είναι γενικά
αποδεκτή από την κοινωνία που το χρησιμοποιεί. Δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να
το διαχειριστεί ιδιώτης, γιατί σε αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να έχει ως στόχο
το μέγιστο του κέρδους, με αποτέλεσμα ό,τι επιβαρύνει το κόστος του ή μειώνει τα έσοδά του να μην
το συμπεριλάβει στις παροχές του προς τους δημότες. Τουλάχιστον αυτό θα πρέπει
να κάνει ως ορθολογικά σκεπτόμενος επιχειρηματίας, κάτι που νομίζουμε ότι ούτε
ο συντάκτης του άρθρου θα μπορούσε να αμφισβητήσει.
Στην συνέχεια ας εστιάσουμε στο θέμα από πολιτική σκοπιά. Σύμφωνα με το σύνταγμα
και την ειδική νομοθεσία για την τοπική αυτοδιοίκηση, οι αιρετοί, έχουν την
αρμοδιότητα και ευθύνη να προκρίνουν και να εφαρμόζουν στρατηγικές και
πρακτικές «για την διοίκηση των τοπικών υποθέσεων», με απώτερο στόχο την
μεγιστοποίηση των ωφελημάτων για το γενικό καλό καθώς η κεντρική διοίκηση αδυνατεί
να το πράξει αυτό σε ικανοποιητικό βαθμό, αναγνωρίζοντας την αδυναμία αυτή.
Επομένως προκύπτει άμεσα και αβίαστα το συμπέρασμα ότι οι διοικούντες των
δήμων, φέρουν αμιγώς την ευθύνη για την χάραξη των κατευθύνσεων και των
προτεραιοτήτων στην άσκηση των αρμοδιοτήτων τους και στα πλαίσια που τους
δίνεται το δικαίωμα από τους νόμους και τις επιταγές των εκλογέων τους. Θα
πρέπει να παρατηρήσουμε εδώ ότι ο νομοθέτης δεν τους έδωσε επιλεκτικά το
δικαίωμα τις διαχείρισης μόνο της αναπτυξιακής πολιτικής στις τοπικές
υποθέσεις, αλλά τους έδωσε την ευθύνη και το δικαίωμα τις διαχείρισης όλων των
τοπικών υποθέσεων. Δηλαδή δεν τους έδωσε την διακριτική ευχέρεια να κρατούν μόνο αυτά που μπορούν να διαχειριστούν
και τα υπόλοιπα να τα πετάνε στον
ιδιωτικό τομέα. Δεν είναι σε καμία περίπτωση αυτή η φιλοσοφία πάνω στην οποία
χτίστηκε η ιδέα της αυτοδιοίκησης. Οτιδήποτε άλλο πάνω σε αυτή την λογική
δημιουργεί στρεβλώσεις και επικίνδυνες καταστάσεις για το κοινωνικό σύνολο.
Επομένως εάν όντως δίνουν ψυχή και σώματι και κάνουν συνεχείς φιλότιμες
προσπάθειες, (μόνο αυτοί!!!) όπως αναφέρει το άρθρο και δεν μπορούν να
επιτύχουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα τότε ή είναι ανεπαρκείς ή δεν βάζουν τους
σωστούς στόχους και δεν εφαρμόζουν τις πρέπουσες πρακτικές.
Τώρα, ας πάρουμε τα πράγματα από την πλευρά των
εργαζομένων. Σύμφωνα με το σύνταγμα « οι
δημόσιοι υπάλληλοι είναι εκτελεστές της θέλησης του κράτους και
υπηρετούν το Λαό» όπως αναφέρει και ο κώδικάς μας είμαστε δημόσιοι λειτουργοί,
και είμαστε λειτουργοί γιατί επιτελούμε το ύψιστο καθήκον της προσφοράς στο
κοινωνικό σύνολο. Με τον νόμο του «Καλλικράτη» μεταφέρθηκαν στους δήμους
περίπου 250 αρμοδιότητες που προστέθηκαν στις ήδη υπάρχουσες οι οποίες είναι
απροσδιόριστου αριθμού. Συνολικά λοιπόν οι αρμοδιότητες του κάθε Δήμου σε
απόλυτους αριθμούς ξεπερνούν κατά πολύ τις 300 ή 400 ποιός ξέρει; Εδώ θα θέλαμε
να επισημάνουμε ότι όλοι οι εργαζόμενοι του Δήμου μαζί με τα Νομικά Πρόσωπά του
(Πνευματικό Κέντρο, Κοινωφελής Επιχείρηση, ΔΕΥΑΜ) δεν ξεπερνάμε την στιγμή αυτή
τα 300 άτομα, δηλαδή αντιστοιχεί, αναλογικά τουλάχιστον μία αρμοδιότητα για
κάθε υπάλληλο. Σκεφτείτε τώρα όταν κάποιες αρμοδιότητες χρειάζονται
περισσότερων του ενός υπαλλήλου, αναφέρουμε τις πιο χαρακτηριστικές:
Καθαριότητα, ύδρευση, πράσινο, δημοτολόγια, ΚΕΠ. Αβίαστα λοιπόν βγαίνει το
συμπέρασμα ότι έτσι δεν μπορεί να λειτουργήσει ο όποιος Δήμος και κάποιοι από
την κεντρική εξουσία φέρουν ευθύνη για την απαξίωση που ζει αυτή την στιγμή η
τοπική αυτοδιοίκηση. Απαξία που δεν εδράζεται μόνο στις ελλείψεις προσωπικού,
αλλά και σε μέσα και πόρους. Για να μην παρεξηγηθούμε δεν προσπαθούμε να
κρύψουμε κάτω από το χαλί τις όποιες ευθύνες μπορεί να φέρουν οι εργαζόμενοι
στο Δήμο. Δεν θέλουμε όμως σε καμία περίπτωση τα όποια μεμονωμένα φαινόμενα να
στιγματίζουν το σύνολο των εργαζομένων του Δήμου και να απαξιώνουν τις
πραγματικά σοβαρές προσπάθειες που κάνει το σύνολο των εργαζομένων σε αυτόν. Οι
εργαζόμενοι στο Δήμο παρ’όλη την απαξίωση που έχουν δεχτεί από την κεντρική
εξουσία και όχι μόνο, έχουν προσπαθήσει ,υπερβάλλοντες εαυτόν οι περισσότεροι,
χωρίς να πληρώνονται υπερωρίες, σε άσχημες κτιριακές συνθήκες, με αντίξοες
συνθήκες εργασίας, με μείωση των λειτουργικών δαπανών (πολλές φορές βάζουμε από
την τσέπη μας για να μπορέσουν να εξυπηρετηθούν οι πολίτες), με μεγάλη περικοπή των αποδοχών τους και
παράλληλη αύξηση των ωρών εργασίας, χωρίς μέσα ατομικής προστασίας, κ.λπ., και
προσπαθούν να σταθούν στο ύψος του λειτουργήματός τους, χωρίς δυστυχώς τελικά την όποια
τουλάχιστον ηθική ανταμοιβή.
Τέλος ας πάρουμε τα πράγματα από την πλευρά των
πολιτών. Ο δημότης είναι μέλος του δήμου. Δήμος είναι ένα σύνολο πολιτών με
κοινούς στόχους και σκοπούς. Στόχοι που επιτυγχάνονται μέσα και από την
χρησιμοποίηση των δημόσιων κοινωνικών αγαθών. Δημότης δεν σημαίνει σε καμία
περίπτωση ανενεργός πολίτης. Ο παθητικός πολίτης δεν συμμετέχει στα του δήμου,
δεν μπορεί να θεωρηθεί δημότης. Θέλουμε να επισημάνουμε με αυτό ότι τα δημόσια
αγαθά από την στιγμή που είναι για όλους και όλοι έχουν ισονομία και
ισοπολιτεία στην χρησιμοποίηση τους, τότε θα πρέπει να συμμετέχουν στην
διαμόρφωση αυτών και στην χρηστή διαχείρισή τους. Θα πρέπει με λίγα λόγια να
μην καταστρέφουν τα αγαθά αυτά γιατί φέρουν εξίσου ευθύνη με τους δημόσιους
λειτουργούς και αιρετούς. Παράδειγμα, δεν μπορούν να καίνε τους κάδους
απορριμμάτων ή να πετάνε τα σκουπίδια όταν και όπου θέλουν και μετά να απαιτούν
το δημόσιο αγαθό της καθαριότητας, δεν μπορούν να μην πληρώνουν τις υποχρεώσεις
τους στο Δήμο και μετά να απαιτούν σωστή παροχή υπηρεσιών από την στιγμή που ο
Δήμος περιέρχεται και εξαιτίας αυτού σε οικονομική αδυναμία, δεν μπορούν
να μην καθαρίσουν τα οικόπεδα τους και
να αναγκάζεται ο Δήμος να το πράξει ή όταν το κάνουν να αφήνουν τα χόρτα όπου
δη, αλλά να απαιτούν την αισθητική αναβάθμιση της πόλης. Μπορούμε να αναφέρουμε
πολλά τέτοια παραδείγματα που φανερώνουν την έλλειψη συνεργασίας από την πλευρά
των δημοτών.
Θέλουμε να τονίσουμε ότι δεν αναφέρουμε
όλα τα παραπάνω για να αποποιηθούμε ευθύνες. Τα αναφέρουμε για να
καταδείξουμε ότι το πρόβλημα είναι πολύ πιο σύνθετό κι όχι τόσο
υπεραπλουστευμένο όπως αναφέρεται στο άρθρο. Είναι πιο σύνθετο και στην λύση
του περιλαμβάνει όλους μας. Δεν μπορεί να είναι μόνο κακοί η υπάλληλοι, μόνο
κακοί οι δημότες, ή μόνο κακοί οι αιρετοί. Χρειάζονται λύσεις με συγκεκριμένη
στόχευση και όραμα, τις οποίες πολλές φορές έχουμε καταθέσει στα αρμόδια όργανα
και όχι μόνο, αλλά τις πιο πολλές φορές δεν έχουμε εισακουστεί. Σε καμία
περίπτωση πάντως τόσο σοβαρά ζητήματα δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται με τόσο
απλό και μηδενιστικό τρόπο που τελικά μπορεί να αποδεχτεί επικίνδυνος και επιζήμιος
για το δημόσιο καλό.
Ελπίζουμε να βοηθήσαμε λίγο και να δώσαμε έναυσμα για
μία συζήτηση που είναι καλό να ανοίξει
για το πώς τελικά θα βγει αυτή η πόλη από την απαξία της, ιδιαίτερα αυτή την
εποχή που η σκιά μιας γενικότερης Κρίσης ενεδρεύει (οικονομική, ηθική,
ανθρωπιστική...). Είμαστε πάντα υπέρ ενός γόνιμου διαλόγου με επιχειρήματα και
προτάσεις και όχι σε προσχηματικούς μονολόγους που μόνο κακό κάνουν. Είμαστε
στη διάθεσή του όποιου χρειαστεί και όποτε χρειαστεί πραγματικούς συνομιλητές
με προτάσεις και θέσεις.
Μετά τιμής εκ του Διοικητικού Συμβουλίου
Εργατοϋπαλλήλων Ν. Αιτ/νίας
Ο πρόεδρος Ο Γ.Γ.
Χ. Κουφός Β. Μπαρμπετάκης
