Την 28η
Οκτωβρίου 1940 η Ιταλία Απροκάλυπτα κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Ελλάδος.
Οι γραμμές αμύνης της Ελλάδος στον τομέα Πίνδου
– Καλαμά είναι δύο. Η πρώτη των συνόρων η οποία στερείται βάθους και αυτή
νοτίως της όχθης του ποταμού Καλαμά η
οποία περιλαμβάνει τον κόμβο ΚΑΛΠΑΚΙΟΥ
και εκτείνεται ΒΑ στο όρος ΣΜΟΛΙΚΑ όπου στηρίζει το δεξιό της στα
Ανατολικά αντερίσματα του όρους ΓΡΑΜΜΟΣ.
Αυτή ήτο και η κύρια προσπάθεια αμύνης. Κάλυπτε δε το υψίπεδο και την πόλη των ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ και έφρασσε εύκολα τις οδεύσεις
από ΗΠΕΙΡΟ προς ΘΕΣΣΑΛΙΑ και Δυτική ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ.
Την παραμονή της επιθέσεως κατά της Ελλάδος οι Ιταλικές δυνάμεις στην Αλβανία περιελάμβαναν μια ανωτάτη διοίκηση με δύο σώματα στρατού
και έδρα τα Τίρανα.
ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ο Βισκόντι
Πράσκα
XXV Σώμα Στράτού Τσαμουριάς
23η Μεραρχία Φεράρα
(Μέρτζανη – Πρεμετή – Γεωργουτσάδες –
Αργυρόκαστρο)
51η Μεραρχία Σιέννα (
Άγιοι Σαράντα – Κονίσπολη – Δελβινο)
131η Τεθωρακισμένη Μεραρχία Κενταύρων ( Τεπελένι – Αργυρόκαστρο)
Μία Μεραρχία Ιππικού στην Κονίσπολη
XXVI Σώμα Στρατού Κορυτσάς
Το Σώμα Στρατού διέθετε 4 Μεραρχίες
και την
4η Μεραρχία Αλπινιστών Τζούλια, μεταξύ των Σωμάτων
Στρατού στην περιοχή Ερσέκα – Λεσκοβίκι.
Επιπλέον διέθεταν 400 περίπου
αεροπλάνα στα αεροδρόμια των Τιράνων και της Ιταλίας .
ΣΧΕΔΙΟ ΑΜΥΝΑΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ
Ίσχυαν δύο σχέδια επιχειρήσεων και έφεραν την ονομασία ΙΒ και ΙΒα.
Το ΙΒα προέβλεπε
άμυνα στην προωθημένη παραμεθόρια τοποθεσία ΚΑΛΑΜΑΣ – ΕΛΑΙΑ (Καλπάκι) – ΓΚΑΜΗΛΑ – ΣΜΟΛΙΚΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ (Γράμμος).
Το σχέδιο ΙΒ
προέβλεπε άμυνα στην τοποθεσία ΑΡΑΧΘΟΣ –
ΖΥΓΟΣ ΜΕΤΣΟΒΟΥ. Μεταξύ αυτών προβλέπονταν και ενδιάμεσες γραμμές αμύνης.
Η επιλογή του Γενικού Στρατηγείου κατά της τοποθεσίας ΙΒα εκτός της ΙΒ ήταν επιτυχημένη γιατί ήταν ισχυρή λόγω εδάφους και κάλυπτε την περιοχή Δ. Μακεδονίας και Ηπείρου.
Η τοποθεσία δε που επιλέχτηκε από το Μέραρχο της VIΙΙης Μεραρχίας Χαράλαμπο
Κατσιμήτρο ήταν ορθή γιατί εξασφαλιζόταν τα Ιωάννινα και το Μέτσοβο όπου
ήταν και οι Ζωτικοί Χώροι.
Το Ιταλικό σχέδιο Επιχειρήσεων
κατά της Ελλάδος υπήρξε αριστοτεχνικό
ως Στρατηγική σύλληψη. Απέτυχε όμως λόγω παραλήψεων απ’ τις Ιταλικές Διοικήσεις
ένεκα:
Της υπεραισιοδοξίας που είχαν υποτιμώντας τις Ελληνικές δυνατότητες
και το ηθικό του Έλληνα μαχητή,
πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα να εκδηλωθεί η επίθεση τη χειμερινή περίοδο.
Δεν ενισχύσαν με δυνάμεις την κύρια προσπάθειά τους.
Αιφνιδιάστηκαν τα στρατεύματά τους από την ισχυρή Ελληνική Αντίσταση.
Η μη ευκαμψία των σχεδίων των σε αντίθεση με τα Ελληνικά που ήταν
εύκαμπτα.
Η παράλειψη της 3ης Μεραρχίας Αλπινιστών κατά την προέλαση προς Δίστρατο – Βωβούσα να καλύψει επαρκώς
το αριστερό της (Ανατολικό) πλευρό είχε ως αποτέλεσμα να εγκλωβιστεί και να καταστραφεί
το μεγαλύτερο μέρος της δυνάμεώς της.
Τέλος οι Ιταλικές δυνάμεις δεν πραγματοποίησαν
λεπτομερείς αναγνωρίσεις και κατευθυνόταν
προς τις αμυντικές τοποθεσίες των Ελλήνων
δίκην προελάσεως και όχι επιθέσεως.
Εκτός των παραπάνω αποδεικνύεται γενικά
από την Ιταλική επίθεση ότι δεν αρκεί μόνο
η υλική ισχύς για να κατακτηθεί ένα Έθνος το όποιο ξεσηκώνεται σύσσωμο κατά της
βίας και αποφασίζει να εξασφαλίσει την ελευθερία του με την εθελοθυσία του.
Ακλούθησε η αντεπίθεση των Ελλήνων η οποία απώθησε τους Ιταλούς
σχεδόν μέχρι τον Γενούσο (Σκούμπη) ποταμό,
αλλά δυστυχώς για τρίτη φορά οι σύμμαχοι δεν επέτρεψαν την απελευθέρωση της Βορείου Ηπείρου. Η κάθοδος των Γερμανών επέφερε στην Πατρίδα τα γνωστά δεινά.
Παρόλο όμως που ότι η Πατρίδα
στάθηκε δίπλα στους συμμάχους εξασφαλίζοντας με τα τρία ΟΧΙ τη μη υλοποίηση των σχεδίων των αντιπάλων δυνάμεων, οι σύμμαχοι
μας απώθησαν βάναυσα στο περιθώριο της πολιτικής τους.
Αθετήσαν τις υποσχέσεις τους.
Η πολιτική τους απέναντι της Ελλάδος υπήρξε
πολιτική πανουργίας, δολιότητος και αμείλικτου εγωισμού.
Την επαύριον του πολέμου
οι Έλληνες καταματωμένοι πενθούντες προδομένοι από τους συμμάχους τους και
πλανώμενοι μέσα στα ερείπιά τους εξασφάλισαν σύνορα με λαούς οι οποίοι κάγχαζαν
για τη δυστυχίαν των και οίκτιραν την τύχην των.
Νικόλαος Λ. Λουκάς
Συνταγματάρχης (ΤΘ)
Συνταγματάρχης (ΤΘ)
