ΑΥΤΑ ΔΕΝ ΣΤΑ ΕΙΠΑΝΕ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Τάσος Φραγκαναστάσης)

ΤΙ  ΣΗΜΑΙΝΕΙ  Η  ΛΕΞΗ  ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Η λέξη Δημοκρατία αποτελείται από τα συνθετικά «δήμος» (το σύνολο των ανθρώπων που έχουν πολιτικά δικαιώματα) και «κράτος» (δύναμη, εξουσία, κυριαρχία). Ο όρος ουσιαστικά δηλώνει «το πολίτευμα εκείνο στο οποίο η εξουσία βρίσκεται στα χέρια του συνόλου των εχόντων πολιτικά δικαιώματα».

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ : Η  ΜΕΓΑΛΟΦΥΗΣ  ΕΦΕΥΡΕΣΗ  ΤΩΝ  ΑΡΧΑΙΩΝ  ΑΘΗΝΑΙΩΝ

Τα όσα εξοργιστικά συμβαίνουν εδώ και χρόνια στην ταλαίπωρη χώρα μας δεν θα μπορούσαν να συμβούν αν η δημοκρατία , αυτό το θαυμάσιο πολίτευμα, αυτή η μεγαλοφυής εφεύρεση των αρχαίων Αθηναίων, λειτουργούσε και σήμερα ‘όπως τον 5^ο π.Χ. αιώνα. Διότι αυτό το κατασκεύασμα που έχουμε τώρα και που αποκαλούμε «δημοκρατία», δεν έχει καμία σχέση με τη «λαϊκή κυριαρχία», που ήταν ακριβώς το νόημα της  Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Βέβαια, εκείνη η δημοκρατία δεν ήρθε ουρανοκατέβατη ούτε «εν μια νυκτί και μόνη»  ούτε από κάποιον, μοναδικό, ευφυέστατο πολιτικό. Ήταν το αποτέλεσμα μακραίωνων και αιματηρών αγώνων (μεταξύ των φτωχών αγροτών και των πλούσιων γαιοκτημόνων) και διαμορφώθηκε σιγά σιγά, χάρη στις προσπάθειες πολλών σοφών ανθρώπων: Πρώτα του Δράκοντα, που για πρώτη φορά θέσπισε γραπτούς νόμους (τους γνωστούς για την αυστηρότητά τους «δρακόντειους» νόμους) που ανάγκασαν τους γαιοκτήμονες-δικαστές να αποφασίζουν σύμφωνα με τους νόμους και όχι σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Μετά του Σόλωνα, που απάλλαξε τους φτωχούς από τα άδικα χρέη, τους ελευθέρωσε, και τους έδωσε και κάποια δικαιώματα – που μέχρι τότε δεν είχαν κανένα. Και του Κλεισθένη, που προχώρησε ακόμα περισσότερο, δίνοντας ουσιαστική δύναμη στην Εκκλησία του Δήμου, δηλαδή στον λαό, και περιορίζοντας την ισχύ του Αριστοκρατικού Αρείου Πάγου, του ανώτατου δικαστηρίου.

462 π.Χ. – ΑΘΗΝΑ – ΕΦΙΑΛΤΗΣ  ΤΟΥ  ΣΟΦΩΝΙΔΟΥ

Η  ΕΚΡΗΞΗ  ΤΗΣ  ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Και φτάνουμε στον 5^ο αιώνα, συγκεκριμένα στο 462 π. Χ. με την Αθήνα να βρίσκεται στα χέρια των ολιγαρχικών και τη δημοκρατία να υποχωρεί. Ακριβώς τότε, ένας σπουδαίος πολιτικός – ο αρχηγός των δημοκρατικών ,Εφιάλτης του Σοφωνίδου – πήρε την κατάσταση στα χέρια του . Εκμεταλλευόμενος την απουσία του Κίμωνα, που είχε πάει με το στρατό να βοηθήσει τους Σπαρτιάτες να καταπνίξουν μία από τις πολλές εξεγέρσεις  των Μεσσήνιων ειλώτων, πήρε την εξουσία και έφερε μία μεταρρύθμιση στο πολίτευμα τέτοια, που το μετέτρεψε σε πραγματική δημοκρατία, δηλαδή «λαϊκή κυριαρχία». Κι αυτό το πέτυχε με δύο βασικές και ουσιαστικές κινήσεις: Υποβίβασε τον Άρειο Πάγο, δηλαδή το δικαστήριο των αριστοκρατών και ανύψωσε την Εκκλησία του Δήμου, δίνοντάς της την εξουσία να αποφασίζει για τα πάντα! Σκεφτείτε: Όλοι οι Αθηναίοι, ανεξάρτητα από καταγωγή, γνώσεις και οικονομική κατάσταση, έπαιρναν όλες τις σοβαρές αποφάσεις για την πόλη-κράτος. Ακόμα και για πόλεμο, μια και οι ίδιοι θα πήγαιναν να πολεμήσουν και, άρα, έπρεπε η γνώμη τους να μετράει.

Ο Εφιάλτης δολοφονήθηκε το 461 π.Χ., αλλά το «παιδί» του, η άμεση δημοκρατία, θριάμβευσε με τον Περικλή στο τιμόνι. Έτσι έγινε η Αθήνα το «σχολείον της Ελλάδος», το κέντρο της Φιλοσοφίας, των Επιστημών και του Πολιτισμού.

ΑΠΑΤΗ Ο ΑΓΓΛΙΚΟΣ ΘΕΣΜΟΣ ΤΟΥ «ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥ» ΤΟΥ ΛΑΟΥ

Οι σύγχρονες έννοιες της πολιτικής "αντιπροσώπευσης" και του "αντιπροσώπου" του λαού (περίπου αυτονόητες και εκτός αμφισβητήσεως για το σημερινό άνθρωπο) ήταν, για την Ελληνική Δημοκρατία, εντελώς αδιανόητες και απαράδεκτες. Διότι πίστευαν ότι, από τη στιγμή που κάποιος αναθέτει, αμετάκλητα και για ορισμένο χρονικό διάστημα, την εξουσία σε οποιουσδήποτε άλλους, έχει ήδη αλλοτριωθεί πολιτικά. Στην Ελληνική Δημοκρατία οι βουλευτές επιλέγονται με κλήρωση. Η κλήρωση αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο, την πεμπτουσία της δημοκρατίας. Χωρίς κλήρωση, δημοκρατία δεν νοείται. Οι εκλογές, όπως τις γνωρίζουμε εμείς, είναι, για την αρχαία ελληνική αντίληψη από τον Ηρόδοτο ως τον Αριστοτέλη, θεσμός αριστοκρατικός.

ΟΙ  ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ  ΕΙΝΑΙ  ΥΠΗΚΟΟΙ  Ή  ΟΠΑΔΟΙ  ΚΑΙ  ΟΧΙ  ΠΟΛΙΤΕΣ  ΜΕ  ΔΡΑΣΗ

 Στην ιστορία της πολιτικής διακρίνουμε δυο βασικά ρεύματα: την πολιτική που ασκούν οι πολίτες και την πολιτική που ασκούν οι ηγέτες. Δηλαδή, από τη μια μεριά έχουμε την άμεση δημοκρατία, όπως τη γνωρίσαμε στην κλασική Αθήνα και από την άλλη πλευρά, έχουμε τον ηγεμόνα, που μπορεί να είναι μονάρχης  ή πολιτικό κόμμα εξουσίας, συμπεριλαμβανομένων και των σοσιαλιστικών ή κομμουνιστικών οργανώσεων και κινημάτων, ανεξαρτήτως μεγέθους. Η πολιτική παράδοση των Νεοελλήνων είναι να ακολουθούν έναν ηγεμόνα. Είτε πρόσωπο είτε κόμμα. Είναι υπήκοοι ή οπαδοί και όχι πολίτες με δράση. Είναι θλιβερή η διαπίστωση πως ο κόσμος παραμένει αδρανής και παθητικός, αφήνοντας τη ζωή του να καταστρέφεται και να βλέπει να αφανίζεται το μέλλον των παιδιών του, επειδή έμαθε να ακολουθεί και όχι να οδηγεί και να παίρνει πρωτοβουλίες.

ΤΑΣΟΣ  ΦΡΑΓΚΑΝΑΣΤΑΣΗΣ