Ελένη Πλακίδα-Τριανταφύλλου: ΟΙΝΙΑΔΕΣ μία αρχαία ακαρνανική πολιτεία

Σε συνέχεια του άρθρου που αναρτήσαμε στης 5 Ιουλίου, 2016 με τίτλο: «ΟΙΝΙΑΔΕΣ, μια αρχαία ακαρνανική πολιτεία» σας παραθέτουμε την αξιόλογη ομιλία της φιλολόγου Ελένης Πλακίδα-Τριανταφύλλου που ίσως φανεί χρήσιμη σε όσους ενδιαφέρονται για θέματα ιστορίας και ιδιαίτερα τους νέους μας.

……………………………. 

Τι πιο ωραίο για ένα δάσκαλο να βρίσκεται εν µέσω αρίστων και αρίστων. Αρίστων µαθητών από την µια και από την άλλη ανθρώπων που εµφορούνται από αγάπη για τον άνθρωπο, για τον τόπο τους, την ιστορία και τον πολιτισµό και δίνουν κοµµάτια της ψυχής τους γι’ αυτά, άρα, αρίστων ανθρώπων.

Θα µου επιτρέψετε να ξεκινήσω πρώτα από τους µαθητές, απονέµοντάς τους - όπως το αξίζουν - και κατά τον καβαφικό λόγο τα δύσκολα και ανεκτίµητα Εύγε! Παιδιά, στην αρχαία Ελλάδα τα άθλα ή αριστεία, δηλαδή το έπαθλο των αρίστων, ήταν άρρηκτα συνδεδεµένα µε όλες τις εκφάνσεις του πολιτικού, κοινωνικού και πνευµατικού βίου. Η αµοιβή, υλική ή ηθική, που απονεµόταν σε εκείνους που αρίστευσαν στον οποιονδήποτε αγώνα αποτελούσε µέγιστητιµή για τους ίδιους, την οικογένειά τους, τη φατρία τους και την πόλη τους. Ήδη, παιδιά, βλέπω γονείς και οικείους και δασκάλους και συντοπίτες σας υπερήφανους για σας, και δικαίως!! Ο Περικλής έλεγε ότι σε όποια πολιτεία έχουν καθιερωθεί πολύ µεγάλα βραβεία για την αριστεία σ’ αυτή την πολιτεία ευδοκιµούν και άριστοι πολίτες.

Το ΚορδόσειοΊδρυµα - οι δεύτεροι άριστοι στους οποίους αναφέρθηκα - έρχεται λοιπόν να κάνει πράξη το λόγο του Περικλή. Έρχεται να µάς πει ότι τα σχολειά µας πρέπει να γεµίσουν άριστους µαθητές, ότι η αριστεία δεν είναι ρετσινιά (δυστυχώς, το έχουµε ακούσει κι αυτό) και ότι µε ένα πνεύµαεξισωτισµού και ισοπέδωσης, ήσσονος προσπάθειας µε αφελή στερεότυπα λαϊκίστικης δηµοκρατίας και µε δικτατορίες της µετριότητας, καµία χώρα δεν µπορεί να έχει αγαθά αποτελέσµατα.

Έρχεται να βραβεύσει εσάς αλλά και την άµιλλα, τη χαρά της δηµιουργίας, της προόδου και την αξιοκρατία. Ως δάσκαλος απευθύνονται και εκείνοι κι εγώ στον καθένα από εσάς τους µαθητές µε το λόγο του Μπρεχτ: Μάθαινε και τ’ απλούστερα! Μάθαινε το αβγ, δε σε φτάνει, µα συ να το µαθαίνεις! Μη σου κακοφανεί! Ξεκίνα! Πρέπει όλα να τα ξέρεις! Μην αφεθείς να πείθεσαι µάθε να βλέπεις ο ίδιος. Προµηθεύσου γνώση. Άρπαξε το βιβλίο: είν’ ένα όπλο. Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία.

Απευθύνεται και επιβραβεύει εσάς, γιατί από εσάς περιµένουµε να οικοδοµήσετε έναν καλύτερο κόσµο!

Κύριε Ρόµπολα, σάς άφησα για το τέλος. Πήρα στα χέρια µου το πόνηµά σας - οµολογώ - µε µια δυσπιστία... Με την κακότητα του δύσπιστου αναγνώστη είπα «ε, ένας ακόµα οδηγός για τους Οινιάδες». Σάς ευχαριστώ που µε διαψεύσατε.

Ξεκινώ από την αφιέρωση. Λέτε «στη σύντροφο της ζωής µου που υπήρξε ένθερµοςσυµπαραστάτης κάθε πνευµατικής και πολιτιστικής δραστηριότητάς µου για το γενέθλιο τόπο µου...». Και µόνο η επιλογή της λέξης «σύντροφος» φανερώνει έναν ευαίσθητο άνθρωπο. Υποκλίνοµαι σ’ αυτή την ευαίσθητη ψυχή. Χαρακτηρίζετε τον εαυτό σας οφειλέτη σ’ εκείνους που έζησαν σ’ αυτόν τον τόπο και µου θυµίζετε το χρέος του Καζαντζάκη «εκτελώντας τη θητεία στη ράτσα, να νιώσω µέσα µου όλους τους προγόνους, να φωτίσω την ορµή τους και να συνεχίσω το έργο τους».

Υπηρετώντας αυτό το χρέος δηµιουργήσατε έναν εύχρηστο οδηγό για εκείνον που θέλει ως προσκυνητής του παρελθόντος, να έρθει στους Οινιάδες. Ξέρετε... για τους περισσότερους τα αρχαία µνηµεία είναι κάτι σαν αναγκαίο και όχι πάντα ευχάριστο συµπλήρωµα των ταξιδιωτικών εξορµήσεών τους. Αφού έρχονται οι ξένοι να τα δουν, εµείς να µην πάµε; Συχνά, µε βήµα ταχύ και βλέµµα απλανές περιδιαβαίνουµε στο σωρό των ερειπίων. Μελετώντας όµως τον οδηγό σας, ακόµα και ο πιο δύσπιστος συνειδητοποιεί ότι τα αρχαία µνηµεία έχουν ζωή.

Είδα λοιπόν την ωχυρωτάτην του Θουκυδίδη, τον Κοκκινόπυργο και την Αγορά - την καρδιά της δηµόσιας ζωής της πόλης. Ανέβηκα στη Βίγλα, ν’ αγναντέψω µέχρι εκεί που χάνεται το µάτι στο βάθος του ορίζοντα. Δροσίστηκα στην πηγή του Γυναίκειου και θα µου επιτρέψετε να λέω στο εξής – σαν τους ντόπιους - το θέατρο - παιγνίδα και το Νεώριο - Κρικέλες. Έτσι το λένε και οι γέροντες της περιοχής που θυµούνταιακόµηστερεωµένους στον κοµµένο βράχο τους κρίκους που δένονταν τα πλοία.

Στο µυχό του λιµανιού µε εντυπωσίασε το λουτρό µε τα δωµάτια µυρώµατος και παρακάτω η Φραγκοκλησιά. Οι Λάµιες ως φυσικές δεξαµενές νερού κρύβουν καλά τα µυστικά τους µέσα στην άγρια φύση που τους εξασφαλίζει την αιώνια γαλήνη. Από τα δυτικά µ’ έναν λιθόστρωτο δρόµο µε οδηγήσατε νοερά στο θέατρο όπου η φαντασία των ντόπιων στήνει πάλεµα ανθρώπων ή ανθρώπων και θηρίων... Αυθόρµητα ψιθυρίζω στίχους της Δηµουλά: «Ταξιθέτριες πέτρες

Στη σειρά των επισήµων κάθονται θυµάρια.

Θεατρόφιλοι βράχοι τριγύρω.

Στον κορυφαίο ρόλο της η τραγωδός αυλαία

µπιζάρουν µέλισσες και άλλα βοµβώδη

αιώρησης κάνιστρα µε φρεσκοκοµµένες πεταλούδες

ραίνουν την πρωταγωνίστρια ερµηνεία µας».

Με τη φαντασία γεφυρώνω χρονικές περιόδους! Δυόµισυ χιλιάδες χρόνια σιωπής περίµενε η παιγνίδα, ώσπου να ακουστεί πάλι το 1986 (30 χρόνια πριν) εκεί η φωνή του Ευριπίδη, του Σοφοκλή και του Αισχύλου.

Διάβασα τι λέει ο Θουκυδίδης, ο Ηρόδοτος, ο Στράβων, ο Πολύβιος. Άκουσα τους αρχαιολόγους να τονίζουν τη σηµασία του χώρου και των µνηµείων αλλά -ειλικρινά- µε καθήλωσε η γνησιότητα του λόγου του αγράµµατουξωµάχου, ο οποίος στην ερώτηση αν του αρέσουν τα αρχαία των Οινιαδών είπε: «Άκου να σου πω. Τριάντα χρόνια γυρίζω εδώ κάτω µε τα πράµατα. Μα κάθε φορά που θα περάσω θα σταθώ και θα δώσω σηµασία σ’ αυτά τα χτίρια».

Σ’ αυτό το λόγο αναγνωρίζω το µακρύ σχοινί της παράδοσης και του πολιτισµού που ενώνει όλες τις γενιές που κατοίκησαν σ’ αυτόν τον βλογηµένο τόπο. Αυτό το σχοινί στα χέρια ενός αθώου βοσκού! Δεν ανησυχώ - είναι σε καλά χέρια!

Και επειδή όλοι κρύβουµε µέσα µας ένα παιδί που του αρέσουν τα παραµύθια, σάς άκουσα να µου αφηγείστε το µύθο του βασιλιά Ανήλιαγου - του µορφονιού Ανήλιαγου στου Τρίκαρδου τη χώρα - που ερωτεύτηκε την κυρά - Ρήνη και την αντάµωσε τη νύχτα.

Κι η κυρα - Ρήνη η όµορφη τον είδε µια βραδιά/ στο Κάστρο εµπρός να κυνηγά µ’ ολόφωτο φεγγάρι/ κι ένιωσε αγάπη στην καρδιά για τ’ άξιο παλικάρι. Τόσο, που τι σοφίζεται η πονηρή Κυρά. Όλους µε µιας τους πετεινούς του κάστρου της σκοτώνει για να µην νοιώσει µια φορά ο νιος πως ξηµερώνει.

Ο βασιλιάς Ανήλιαγος γελιέται την αυγή… και πριν να ‘ρθει στον Τρίκαρδο, κοντά στην Παλιο - Μάννη/ κατάρα! Ο ήλιος είχε βγει και ο νιος είχε πεθάνει.

Και κάπου εκεί ο Ηρακλής εµάχετο µε το θεό Αχελώο για τα µάτια της ωριόθωρης Δηιάνειρας. Κι ο άνθρωπος νίκησε το θεό κι ο θεός κατάστρεφε τη γη για να τον εκδικηθεί κι ο άνθρωπος κατασκεύαζε αναχώµατα και κέρδιζε µάχες!!!

Κι αφού παραµύθι χωρίς κρασάκι δεν πάει, ήπιαµε και τον οίνο των αρχαίων, το κρασί της Κατοχής όπου το πίνεις αποβραδίς και βρίσκεσαι µεθυσµένος την άλλη µέρα.

Ξαναστήσατε µπροστά µου την ερειπωµένη πολιτεία και την ξαναζωντανέψατε. Αγέρωχη, να κρατά ζωντανή την παρουσία του χθες στο σήµερα. Βρέθηκα µπροστά της να την κοιτώ, αλλά κι αυτή να µε περιεργάζεται, αν µε κρίνει, να µε ελέγχει. Να µου µιλά για δόξες περασµένες και να µε ρωτά µε αγωνία για τις τωρινές.

Σ’ αυτή την πολιτεία µε κάνατε να θεωρώ ότι χρωστώ απαντήσεις. Γι’ αυτό τελειώνοντας ζητώ µια χάρη... Τη νέα σχολική χρονιά να ξεναγήσετε προσωπικά τους µαθητές µου του 2ου Λυκείου Μεσολογγίου σ’ αυτήν την πολιτεία των Οινιαδών. Πιστεύω ότι έχω τη θετική απάντησή σας. Τους τάζω λοιπόν τον καλύτερο ξεναγό και παραχωρώ το βήµα για τη βράβευση των µαθητών.

Ελένη Πλακίδα-Τριανταφύλλου

Φιλόλογος, του 2^ου Λυκείου Μεσολογγίου